ayni haklar ne demek?

Ayni Haklar

Ayni haklar, bir eşya üzerinde doğrudan doğruya hakimiyet yetkisi veren ve bu eşyadan en geniş şekilde yararlanma imkanı sağlayan mutlak haklardır. Bu haklar, sahibine eşya üzerinde kullanma, yararlanma ve tasarruf etme yetkilerini tanır ve bu haklara herkes tarafından uyulması zorunludur.

Ayni Hakların Özellikleri:

• Mutlak Hak Olması: Ayni haklar, herkese karşı ileri sürülebilir ve herkesin bu haklara saygı göstermesi gerekir.
• Eşya Üzerinde Hakimiyet: Ayni hak sahibi, eşya üzerinde doğrudan bir hakimiyet kurar ve bu hakimiyetini başkalarının müdahalesinden koruyabilir.
• Sınırlı Sayıda Olma İlkesi (Tipus): Medeni Kanun'da düzenlenen ayni haklar sınırlı sayıdadır. Yeni bir ayni hak türü yaratılamaz.
• Herkese Karşı İleri Sürülebilirlik: Ayni haklar, sahibine hakkını herkese karşı ileri sürme ve eşyayı geri alma yetkisi verir.
• Kamuya Açıklık İlkesi (Aleniyet): Taşınmazlar üzerindeki ayni haklar tapu siciline tescil edilerek, taşınırlar üzerindeki ayni haklar ise zilyetlik yoluyla kamuya açıklanır.

Ayni Hak Çeşitleri:

• Mülkiyet Hakkı: Bir eşya üzerinde en geniş yetkileri veren ayni haktır. Sahibine eşyayı kullanma, yararlanma ve tasarruf etme yetkilerini tanır. (Mülkiyet Hakkı)
• Sınırlı Ayni Haklar: Mülkiyet hakkını sınırlayan ve belirli yetkiler veren ayni haklardır. Üçe ayrılırlar:
  • İrtifak Hakları: Bir taşınmazın başka bir taşınmaz lehine kullanılmasına izin veren haklardır. (Örn: Geçit İrtifakı, Kaynak İrtifakı)
  • Taşınmaz Yükü: Bir taşınmazın sahibi tarafından, belirli bir edimi yerine getirme yükümlülüğünü içeren ayni haktır.
  • Rehin Hakları: Bir borcun teminatı olarak eşya üzerinde kurulan haklardır. (Örn: İpotek, Taşınır Rehni)

Ayni Hakların Kazanılması:

Ayni haklar, hukuki işlemler (örneğin satış, bağış) veya kanuni sebeplerle (örneğin miras) kazanılabilir. Taşınmazlar üzerindeki ayni hakların kazanılması genellikle tapu siciline tescil ile gerçekleşir.

Ayni Hakların Sona Ermesi:

Ayni haklar, eşyanın yok olması, hakkın terk edilmesi, kamulaştırma veya mahkeme kararıyla sona erebilir.